Kana beektuu laata?

1. Nama tokkoof filannoon yoo dhiyaateef carraan inni filannoo Isa sadaffaa filachuu baay'ee guddaadha.

2.Nama tokko irraa waan barbaadde argachuu yoo barbaadde jalqabarratti waanta ulfaataa ta'e tokko akka siif godhu gaafadhu .Filannoo kee salphisaa gaafa deemtu haala salphaa ta'een filannoo kee Isa salphaa ta'e filata. Fakkeenyaaf ,namni tokko birrii tokko akka siif liqeessu yoo barbaadde birrii dhibba-lama fa'a gaafadhu . Gaafa birrii dhibba lama didu suuta suutaan filannookee gara birrii tokkootti fidi . 

3.Guyyoota hojii keessaa guyyaa jalqabaa fi isa dhumaa carraan ati hoggantoota bira waajjira deemtee dhimma kee xumurachuu xiqqaadha. Sababniniis , guyyaa jalqabaa hojii torbaaniitu karoor fama , guyyaa  isa dhumaa immoo ni xiinxalama.

4. Namni tokko akka inni si ilaalaa jiru yoo beekuu barbaadde hamuummadhu. Yeroo ati hamuummattu namni si ilaalaa jiru sun ni  hamuummata. 

5.Namni tokko gaafa dhaabbatee si ilaalu akka sibiraa deemu yoo barbaadde callisii  osoo ija irraa hin libsatin kophee isaa ilaali . Yeroo ati callistee kophee isaa ilaaltu ni deema.

6.Bakka namoonni walitti qabamanii jiranitti namni tokko yoo quba abuudduu isaa dhokfate iddoon san hin mijanneef .Saalfachaa Jira jechuudha.

7.Namoota walitti qabamanii jiran keessatti yeroo wanti nama kofolchiisu tokko uumamu namni gara nama baay'ee jaalatuuti ilaala.

8. Namoota  waliin yeroo haasoftu miilli isaa garamitti akka garagalee jiru ilaali. Namni haasaankee itti tolee sidhaggeeffachaa jiru miila isaa garakeetti garagalcha.

9.Jaalalaan qabamuun mimoorii sammuu namaa ni fooyyeessa.

10.Ija keessa wal-ilaaluun namoota walhinbeekne jaalala walirraa qabsiisuu danda'a.

11.Yeroo namni tokko gaaffiikee guutuutti siif hindeebisin yookin gonkumaa hinjalqabin, yeroo inni haasa'e xumure callistee turuudhaaf yaali. 

12. Hariiroo nama tokko waliin qabdu cimsuu yoo barbaadde iccitii tokko nama sanitti himi.

13. Namoota biratti yaadatamuu yoo barbaadde nama jalqabaa yookin isadhumaa ta'i . Ilmi namaa waanta jalqabaa fi isa dhumaa baay'ee yaadata.

14.Nama tokko osoo jaalatanii guyyoota sadii caalaa itti mufatanii turuun hindanda'amu.Yoo ati yookin namni ati jaalattu tokko guyyoota sadii caalaa mufatee ture jaalalti dhumatte jechuudha.

15.Dhungoon umrii dheeressa . Saayinsiin namni haadha/abbaa -manaa isaa/ishee ganamuu dhungatu/ttu umurii waggoota 5 dabalataa jiraachuu akka danda'u/dandeesu mirkaneessitee jirti.

16.Nyaanni yeroo namni biraa qopheesse namatti mi'aawa. 

17.Sooshaal miidiyaan saaykoolojiidhaan akka suusii nama qabsiisutti qophaa'a.

18.Aangoon akka namni waa'ee nama biraa dhimma hin qabaanne nama taasisa.

19. Nama hargansuun isaa jeeqame tokko itti dhiyaattee sagalee olfuudhuudhaan hargantee hargansuu isaa sirreessuu ni dandeessa. Kana jechuun nama tokko itti dhiyaattee  hargansuu isaa to'achuu nidandeessa jechuudha.

20.Jaalalleenkee/tee yoo yeroo ati miidhamtu yookin dhukkubdu siwaliin boo'e/boosse , gonkumaa sidhiisee hin deemu/deemtu.

21.Namoonni baay'een dhungachuufhaaf gara mirgaatti garagalan.

23. Namni tokko yeroo si waliin haasa'u harka isaa of dhuubatti yoo dhokse, namni kun waa si dhoksuuf yaalaa Jira 

24. Yeroo tokko tokko dabbaramuun gaariidha. Namoonni dabbaramoon/bored people/ yeroo baay'ee waanta addunyaa jijjiiru tokko hojjatan/godhan .Dabbaramuun yeroo tokko tokko yaada gaarii , argannoo haaraa fa'atti nama geessa.

25.Hirriiba ga'aa osoo hin rafin yoo bulte, sammuu keetti hirriiba ga'aa akka rafte itti himi. Yeroo kana sammuunkee hirriba ga'aa argachuu baatullee akka hirriba ga'aa argateetti hojjata.

26.Namni nama hunda gammachiisuuf yaalu dhumni isaa kophummaadha.

27.Kijibdoonni gaggaariin kijiba nama biraa adda baasuurratti ciccimoodha.

28.Namoonni yeroo isaanii baay'ee aduu keessatti dabarsan  namoota kaan caalaatti gagammadoodha.

29.Waanta tokkoof nama dhimma hin qabne fakkaachuun amala namoota garmalee dhimmamaniiti.

30.Dunuunfachuun/ija cufachuun wantoota yaadachuuf gargaara.

31.Addunyaa kanarraa namoonni miiliyoonaan lakkaa'aman sodaa lakkoofsa 13 qaban .Kunis phobia of number 13 /triskiadekaphobia jedhama.

32.Namni yeroo du'u gocha sammuu kan daqiiqaa torbaaf waanta abjuu fakkaatu ittiin argu qaba.

33.Diddaan/rejection sammuu keenyaaf akka dhukkubbii qaamaa/physical pain/ ti.

34.Namoonni umriin isaanii 18 hanga 33 jidduu baay'ee cinqamoodha. Umrii 33 booda cinqamni kun irraa bada.

35.Namoonni 90% waanta nama keessatti dubbachuu hin dandeenye ergaa gabaabaa/ teekistiidhaan ergan.

36.Wantoota ganama akka hirribarraa dammaqxeen hojjechuu hin qabne:

  1.Bililakee cheek hin godhin.Yookin sooshaal miidiyaa cheek hin godhin. Cinqamuu fa'a sitti dabaluu danda'a.

  2.Buna hin dhugin. Keessumattuu sa'aatii afur  dura gadheedha.

   3.Bakka rafaa turte yookin sireekee/firaashiikee irra hin turin yookin hin ciisin.Yoo osoo dhageessu bakka rafaa turte ciiste fuulduratti hirribni dafee si fudhachuu dhiisuu danda'a. Kunis sababa sammuunkee liinkii dammaquu fi sireerra ciisuu jidduutti uumuufi 

   4.Ciiftee alaarmiikee hin cufin.Rakkoolee akka cinqamuu/stress fa'aaf sababa ta'uu danda'a.

   5.TV_hin_ilaalin.

   6.Karoora haaraa hin karoorsin.  Isuma duraan karoorsiteen hojiikee itti fufi. Karoorakee yeroo biraa sirreeffachuu siif wayya.

37.Namni inni dhumaa osoo hirribni si hinfudhatin dura sammuukee keessa ture nama gammachuu keetiif sababa ta'e yookin nama dhukkubbii keetiif sababa ta'eedha.

38.Waanta tokko osoo yaadduu hirribni si fudhuu yoo dide, waanta san barreessii kaa'i.Ganama akka xumurtu waadaa ofiif seeni. Sana booda hirribni sifudhata.

39.Nama tokko  ofii isaarraa jaalalaan akka qabamu  yoo taasisfte  jaalalakeetiinis ni qabama.

40.Namni tokko akka sijaalatu beekuu yoo barbaadde waanta amala isaa ta'e hojjadhu. Yoo nama sijaalatu ta'e amala san cimsee itti fufa. Yoo si hin jaalanne Amala san ni dhiisa  Fakkeenyaaf jecha inni yeroo baay'ee  fayyadamu fayyadami. Yoo si jaalate jecha san caalaatti itti fayyadamaa deema yoo si hin jaalanne garuu jechicha ni lakkisa/hin fayyadamu. 

41. Yeroo hunda waanta namni tokko yeroo aare siin jedhu yaadadhu.Namni yeroo aare dhugaa dubbata. 

42.Nama tokko wajjiin yeroo dheertuudhaaf haasa'uun carraa nama sanirraa jaalalaan qabamuu ni dabala.

43.Osoo ati humnaaol /garmalee yaadduu hirribni yoo sifudhate, sammuunkee yeroo ati rafaa jirtuus aktiiviidha. Kanaafuu ganama yeroo hirribarra dammaqxu baay'ee dadhabda.

44. Namni tokko yoo si eege waan hojjatu kan biraa hin qabu jechuu miti.Waanti tokkollee sicaalaa barbaachisaa miti jechuudha.

45.Nama dhugaan waljaalattan tokko yoo harka walqabattan wantoota akka dhukkubbii,cinqii  fi sodaa sirraa xiqqeessa/fooyyeessa.

46.Namni tokko yoo jaalala keetiin akka qabamee jiru beekuu yoo barbaadde ija keessa ilaali. Yoo si jaalata ta'e agartuun ija isaa/isii ni bal'atti.

47.Ergaa gabaabaa/text message nama jaalattu tokko irraa yoo siif ergame kutaa sammuukeetii kan akka keemikaalota akka kookeenii  fa'a yeroo fayyadamtu kaka'u kakkaasa.

48.Namni tokko yoo wantoota akka maanzaraa/eye glass ,iskiriiptoo, irsaasii fi kkf  afaaniin alanfachaa jiraate namni kun dhimma tokkoof garmalee gaddaa jira.Akka gaafa harma haadha isaa hodhuutti nageenyi akka itti dhaga'amuuf yaalaa jira.

49.Namni tokko kursii/wambarii  irra taa'aa jiru gara duubatti yoo jedhe,haasaan dadhabsiisee Jira jechuudha. Tarii namni biraa achitti argamuun isaa hin mijanneef ta'a.

50.Akka walii galaatti namni tokko yoo harka isaa lameen walitti rige, namni kun waa'ee wanta tokkoo pozatiiviin itti dhaga'amaa jira jechuudha. Waanta abdate qaba.Yeroo waa'ee bu'aa gara fuulduraatti dhufaa jiru tokko yaannu akkas goona.

51.Sodaan /fear nama ajjeesuu danda'a.Sababni isaa waan qaamni keenya hormoonii adrenalinii baay'ee maddisiisuufi.Hormonichi yoo baay'ate summiidha.

52.Giddugaleessaan yeroon dubartiin tokko iccitii tursiisuu dandeessu sa'aatii 47 fi daqiiqaa 15 qofa.

53.Namoonni gorsa gaggaarii kennan irra caalaatti namoota rakkoo baay'een  isaan mudateedha.

54.Walitti dhufeenyi /hariiroon/hiriyyummaan umurii 16 hanga 28 gidduutti uumamu baay'een cimaa fi kan turuudha.

55.Irra caalaatti namni yeroo booyicha jalqabu , booyicha isaa dabaluuf gocha gaddisiisaa kan biraa yaadata.

56.Gurri mirgaa haasaa dhaggeeffachuutti cimaadha. Gurri bitaa muuziqaa dhaggeeffachuutti cimaadha.

57.Yeroo dheertuuf kophaa turuun akka nama guyyaatti sigaaraa 15 xuuxuutti fayyaakeetiif rakkoodha.

58.Namoonni yeroo waa'ee wanta isaanitti toluu dubbatan sirritti hawwatoo/attractive fakkaatu.

59.Dubartoonni 'ni bareedda 'jechuuniirra ibsa jaalatan . Dubartiin takka ni bareedda jechuuniikee caalaa  rifeensa bareedaa qabda, ilkaankee baay'ee nama hawwata fa'a yoo jetteen itti tola

60. Ofiikee dhugumaan of jaalattee yoo ofiis kabajje malee, jaalalleekee  irraa gonkumaa hin argattu.

61.Gammachuu argachuu ni barbaaddaa? Kunooti furmaannisaa.Sammuunkee gammachuudhaan akka guutamu yoo barbaadde guyyoota digdamii tokkoof(21) wantoota gaggaarii hojjatte sadii yookin wantoota ittin beekkamtu sadii yaadachiisi. Kana booda sammuunkee gammachuudhaan xaxama.

62.Namni tokko yeroo dadhabee jiru yoo waanta tokko akka sigargaaru  gaafatte irra caalatti osoo baay'ee itti hin yaadne siwajjiin waliif gala.

63.Iskiriiptoo/qalama/pen haariyaan akka barreessan yoo gaafatte namoonni parsantiin 97 maqaa isaaniiti barreessan.

64.Bilbila osoo hinkaasin dura seequun  qulqullina haasaa keetii ni fooyyeessa.

65.Namni tokko hanguma  seeksiidhaaf si hawwatu itti kijibuun sitti ulfaachaa deema.

66.Namni akka siamanu yoo barbaadde itti hasaasi.Akka qorannoon agarsiisutti namoonni yoo ati itti hasaaste irra caalatti siamanu.

67.Daqiiqaa kudha shaniif (15) yoo socho'uu baatte hirribni si fudhata.

68.Ergaa gabaabaan (text message) kan akkam bultee fi nagaan bulii kutaa sammuu gammachuu wajjiin walqabatu kakaasa .

69.Sammuun namaa nama tokko guutumaanguutuutti kan amanuu danda'u yeroo tokko qofa. Takka amanamummaan bannaan lammata akka jalqabaa hin ta'u.

70.Sammuun namaa wantoota gaggaarii caalaa waanta gadhee ta'e yaadata.

71.Sekoondii sadeen jalqaba hirribarraa dammaqxe waantokkollee yaadachuu hindandeessu.

72.Akka qorannoon agarsiisutti yoo daawwitii dura dhaabbattee dubbattee ofjajjabeessite ati sammuudhaan nama cimaa taata.

73.Gaddi cimaan(depression) kan yeroo kaanii caalaa yeroo sadii hanga afurii akka abjoottu sigodha.

74.Yeroo aarte  osoo hindubbatin dura hafuura guddaa(big breath) fudhadhu. Kunis sababa afaankee sammuukee caalaa saffisuufi. 

75.Daa'imni niboochi. Garuu,erga dhalattee jalqabee hamma ji'a tokkoo hanga sadiitti imimmaan hinqabdu.

71.Sekoondii sadeen jalqaba hirribarraa dammaqxe waantokkollee yaadachuu hindandeessu.

72.Akka qorannoon agarsiisutti yoo daawwitii dura dhaabbattee dubbattee ofjajjabeessite ati sammuudhaan nama cimaa taata.

73.Gaddi cimaan(depression) kan yeroo kaanii caalaa yeroo sadii hanga afurii akka abjoottu sigodha.

74.Yeroo aarte  osoo hindubbatin dura hafuura guddaa(big breath) fudhadhu. Kunis sababa afaankee sammuukee caalaa saffisuufi. 

75.Daa'imni niboochi. Garuu,erga dhalattee jalqabee hamma ji'a tokkoo hanga sadiitti imimmaan hinqabdu