Showing posts with label Oromo celebration. Show all posts
Showing posts with label Oromo celebration. Show all posts

Namni waan qabuutti galateeffachuu qaba.


Namni waan qabu irratti galateeffachuu hin dandeenye yoomillee waan hawwus argatu hin galateeffatu. Wanta hin qabne ilaallee galataaf hongoomuu caalaa,kan qabnu lakkaawuu yoo eegalle jireenyi keenya dinqii fi raajii ta'a.   

Tarii rakkoolee adda addaatin marfamtee humna ittiin galateeffatu dhabuu dandeessa,garuu hamma fe'es hammaatu wanta itti galateeffattu hin dhabdu. Qabeenya hin qabdu yoo ta'e fayyaa keef galateeffadhu,meeqatu mana yaalaa ciisaa jira,rakkoo fayyaa qabda yoo ta'e humni fayyina GALATA keessa jira waan ta'eef lubbuun jiraachuu keef galateeffadhu. Ija onnee keetii yoo bante wanta itti galateeffachuu dandeessu heddutuu si marsee jira. 

Al tokko galateeffannaa amala kee yoo godhatte wanti ati itti galateeffachuu dandeessu si marsaa deemu,wal horaa dhufu. Kun seera harkisaati,seera uumaa(The law of nature).Ani ammatti lubbuun jiraachuu koof nan galateeffadha,harganuu koof nan galateeffadha,atihoo maaliif galateeffatta?

Dubbiisuun akka Nyaatati


Qaama keenya nyaata adda addaa filachuun sooraa oolla. Soorata nuti nyaannu qaama keenya ijaaruuf gahee guddaa qaba,sooranni summaa'a alaa'anis qaama keenya burkuteessuu danda'a. 

Akkuma nyaatan qaama keenya kunuunsinu sammuun keenyas nyaata fedha. Kitaabni nyaata sammuuti. Akkuma nyaanni balfaa'e qaama keenya summeessu Kitaabnis sammuu keenya summeessuu waan danda'uuf Kitaaba dubbisnu haalan filachuu qabna.

Kitaabota sammuu keenya positively jijjiiruu danda'an,kitaabota iccitii milkaa'inaa,ogummaawwan jireenyaa nutti mu'isan qu'achuu qabna. 

Kitaaba gaarii jireenya kee jijjiiruu danda'an hin dubbisin,qu'adhu malee. Siif galee jira mitii,nadhii kitaabichaa haalan xuuxuuf akka saayitistiitti qu'achuu qabda.

Yoo Waaqayyoo jedhe


Gugeen wucoolii ishee waliin baaxii manaa irra jiraatti. Mijateeraaf. Galgala tokko abbaan manaa "Ijoolle bor ganama ka'een baaxii mana kanaa diigee haaressa!" otuu jedhuu dhageesse. Isheef oduu yaaddessaa ture. "Yaa Waaqayyo ilaalikaa! Namichi ganama ka'een baaxii diiga jedhaa! Anii fi wucooliin koo eessa lixna?" jettee Waaqa kadhatte. "Namichi, 'Yoo Waaqayyo jedhe!' jedheeraa?" jedhee gaafate Waaqni! "Lakki hin jenne!" jettee deebisteef. "Yoos homaa hin sodaatiin!" jedhe. Ganama obboroo hiriyyaan isaa dhufee du'a firaa itti himee boo'icha waliin deeman. Manni hin diigamiin hafe.

Ji'a tokko booda ammas namichi waanuma dura jedhe sana dubbate. Gugeenis Waaqatti iyyatte. "'Yoo Waaqayyo jedhe nan diiga!" jedheeraa?" jedhee gaafannaan, "Hin jenne!" jette. Deebiin Waaqaa isuma duraa ture. "Yoos hin sodaatiin!" Ganama barii dhimma atattamaa hojii isaan wal qabatutu isa mudate. Mana diiguuf mitii fuula dhiqachuufuu yeroo hin arganne. Ni qajeele!

Ji'a tokko booda ammas galgala lafaa, "Ijoolle yoo Waaqayyo jedhe barii ka'een baaxii mana kanaa diigee haaressa!" jedhe. Gugeen ni rifatte. Akkuma amala ishee gara Waaqaatti iyyatte. "Ammas kunoo baaxii manaa diiguuf yeroo sadaffaa dhaadataa jira. Yaa Waaqayyo maal nuuf malta?" jette. Waaqni ammas gaaffii isuma dura gaafate irra deebi'ee gaafate. Isheenis, "Miilanahoo 'Yoo Waaqayyo jedhe nan diiga!' jedhe jettee deebisteef. 

Waaqayyo deebii kenneef. "Amma egaa namichi ni diiga. Baaxiin isaa dulloomee waan jiruuf diigee haareffachuu qaba. Namichi kun diiguuf erga karoorsee bubbuleera. Atuu kunoo yeroo sadaffaa na kadhataa jirta. Yeroon siif kenname ga'aa ture. Bakka biroo barbaaddattee man'ee keessa jiraattu ijaarrachuu dandeessa

 turte. Garuu, dhibaa'ummaa kee irraa kan ka'e yerootti hin fayyadamne! Dhibaa'ummaa keef gatii baasuuf jirta!"

Dhibaa'ummaan gatii nama baasisa jechuufan

SAMMUUN DHIPHACHUU (STRESS) HIR'ISUUF maal gochuu qabda?


1- NAMA WALIIN WALITTI DHUFEENYA QABAADHU. 

Namni qofaa jiraatuu fi yeroo gammaduuf gaddu nama waliin haasa’u hin qabne carraan rakkoo dhiphina sammuu qabaachuu isaa olka’aadha. 

2- WANTOTA SI DHIPHISAN ADDA BAASII BEEKI. 

Wantootni nu dhiphisan tokko tokko kan dhabamsiisuu (avoid) gochuu dandeenyudha. Kanneen qaama jireenyaa taa’aniifi dhabamsiisuun hin danda'amne immoo dursinee itti qophaa’uufi of to’achuun furmaata. 

3- HAWAASA KEESSA JIRAATTUUF BU’AA BUUSI. 

Namoota naannookeetti argaman gargaaruufi jireenya isaanii jijjiiruun gahee ati addunyaa kana keessatti qabdu sitti argisiisa. Jijjiiramuu, gargaaramuufi fayyadamuu ollaakeetii, hawaasa keetiif sababa yoo taatu, ofiikeetti gammadda. 

4- FEDHIIKEE NAMOOTA MURAASATTI HIMADHU KAN ISAANIIS DHAGGEEFFADHU. 

Kunis namootni fedhii siin walfakkaataa qaban akka jiran sitti argisiisuudhaan qaama hawaasaa akka taate sii mirkaneessa. Namoonni akka keetii akka jiran sii mul’isa. Qaama hawaasaa ta’uun ammoo dhiphina sammuu hedduu namarraa ittisa.

5- BOQODHU. 

Hammam hojiin yoo sitti baayyate illee boqochuuf yeroo qabaadhu. Yeroo hirribaa akka salphaatti ilaaltee ofirraa hin hanqisiin. Hirribni gahaan fayyummaa sammuu irratti gahee guddaa qaba.

6- WAAN KEESSA JIRTU SIRRIITTI HUBADHU. 

Yeroo baay’ee namoonni dogoggora yeroo darbee yaaduufi rakkoo fuulduratti itti dhufutti yaadda’uu malee waan amma kana keessa jiran hin yaadan, hin yaadatanis. Waa’ee guyyaa har’a keessa oollee, waa’ee aduu har’a baatee dhiitee, waa’ee waan har'a hojjechaa oollee yoo yaadne miidhama keenya nuuf hir’isa.

7- FAYYUMMAA QAAMA KEETIIF OF EEGGADHU. 

Rakkoon sammuufi miidhamni qaamaa kunneenii yeroo baay’ee walitti hidhata. Kanaaf ispoortii hojjachuu, nyaata sirriitti nyaachuu, muuziqaa jaallattu dhaggeeffachuufi waliin shubbisuu, haga dandeessetti fayyummaa qaama keetii eeggachuun sammuu kee nagaa taasisa.

8- WAAN HAARAA HOJJACHUU YKN BARUU YAALI. 

Jireenya kee keessatti yoo waan haaraa bartu yokaan hojjattu, jireenyi kee irra deddeebii ta’ee sin nuffisiisu. Miirri fiixa ba’umsaa, mo’ichaa, gammachuufi ofitti amanamummaa waan haaraa baruu keessaan argamu.

9- GARGAARSA GAAFACHUUF DUUBATTI HIN JEDHIIN. 

Namoonni hedduun gargaarsa gaafachuun mallattoo mo’amuu yokaan kufaatii, dadhabina itti fakkaata. Kun tasumaa dhugaa miti. Kanaaf rakkina kam keessattillee gammachuudhaan gargaarsa gaafachuun mo’amuu osoo hin taane injifachuudha. Rakkoo sammuun dhiphachuu kana illee taanaan gargaarsa gorsaa gaafachuun furmaata guddadha.

πŸ™Fayyaaf nagaa hin dhabiinaaπŸ™

FAAYIDAAF GAHEE GUMII SIRNA GADAA BOORANAAFI GUJII

FAAYIDAAF GAHEE GUMII SIRNA GADAA BOORANAAFI GUJII

Gumiin yaa'ii waliigalaa uummata baldhaafi caasaa bulchiinsaa hunda hirmaachisuun taa'amuudha.gumiin caasaa aangoo olaanaa qabuudha.

Abbaa Gadaa

Abbaan Gadaa nama gogeessaan filamee,dura bu'ummaan bulchiinsa gadaa hoogganuun ummata bulchuudha.kan inni filamus gogeessaa marsaa tokkoo aangoo walitti dabarsuu keessatti.Abbaan Gadaa gogeessaa marsaa tokkoo aangoo qabatee waggoota saddeetiif erga bulcheen booda aangoo gogeessaa Gadaa birootiif dabarsaa.Gadaan Booranaaf Gujiitti Gadaan yaa'a sadii(3) qaba.

YAA'II GADAA BOORANAA 

               1,Arboora=Hangafaa  

                2,Hawaxxuu

                3,Koonnituu

  YAA'II GADAA GUJIIi

           1,Maatii

           2,Hookkuu

            3,Uraagaa=Hangafaa......itti fufa.....

GAAFAN DU'EE SIIDAA KOO IRRATTI MAAL JETTANI BARREESSITU?

Guyyaa tokko namicha tokkotu daw’iidhaaf gara Amerikaa deeme jedhama. Biyyicha keessa olii fi gad deemee erga daw’atee booda dhuma irratti s...