Seenaa keessatti Sirbi balaafamaan tokko mul'ateera. Sirba kanaan yoo xiqqaate amma guyyaa hardhaatti namoonni 8,000 (Kuma saddetii) ol of ajjeesaniiru. Yeroodhuma jalqaba gadhiifameyyuu namoota 100 olitu sababa sirba kanaaf of galaafate. Sirbi kun sirba mata dureen isaa Gloomy_Sunday jedhu kan namoota Haangarii Bolkarmar 1935 Laszlo Javor yeroo duraaf waraabamee qopheesse garuu hangas mara fudhatama hin argane ture.kanaan 1941 gara Afaan Ingiliffaatti jijjiramuun Billiholiday koopiin isaa dhageeffatoota hedduu argachuu danda'eera. Namoonni kun lamaan bara 1933 A.L.A tti sirba kana kopheessan. Maqaan jara kanaa Rezso Seress fi Laszlo Javor dha. Jarri kun lama tahanii Waanta kana akka kopheessantu himama. Inni tokko walaloo sirba kana yeroo qopheessu, inni tokko immoo sirba kana taphachuudhaan addunyaatti gadi bahani. Haa tahu iyyuu malee kophaa isaanii waanta namoota hedduu fixe kana hin hojjenne. Abbaan dukkanaa suni Seexanni akka harka keessaa qabu hojii sirbi kuni hojjetetu agarsiisa.Walaloo sirba kanaas kan barreesseefi daarekteeri Rezso Seressdha.hojii isaa adda ta'ee kanas bara Faranjoota 1933 maxxansiisees ture.walaloon muuziqaa kana jalqaba irratti dhagahamuu :"VEEGEE A VELANYAK "hiikni isaas Addunyaaf dhumateeraa.walaloon kunis qabiyyeen isaa abdii kutannaa lolaan dhufeef cubbuu dhala namaaf kadhannaa kan of keessatti qabatedha.
Isaan keessaa Reszo Seress fi jaalalleen isaa illee sirba kanaan akka of ajjeesantu himama. Rezso Seress abbaadhumti sirba kana sirbe jechuudha. Namichi kuni bara 1968 sababa sirba kanaatiin gamoo mana amantaa Budapest Magaalaa jedhamtu keessatti waggaa 30 boodaa gamoo irraa of darbatee du'e. Jaalalleen isaas sababa sirba kanaa of ajjeefte. Sirbi kuni sirba balaafamaa warra sirba kana qopheessan illee osoo hin mararsiifatiin du'atti kennedha. Sirbi kun yeroo nama ajjeesuutiin beekametti, maqaa Sirba Nama Ajjeesu jedhamutu kennameefii. Yeroodhaaf akka qilleensa irra hin oolleefi namni kamuu hin dhaggeeffanne jedhamuun biyya Hangarii keessatti ugguramee ture. Haa ta'u malee Yeroosuma biyyoota dhihaa (Ameerikaattis) darbee dhaggeeffatamuu eegale. Achittis akkuma amala isaa yeroo gabaabaa keessatti namoota 200 of ajjeesisee gara Gahaannamitti erge. Amma addunyaa kamirrattuu yoo dhaggeeffatame dandeettii nama of ajjeesisuu qaba.kanaafuu qoratootni Ameerikaa sadii Isteven,Karolina fi Devid jedhaman qorannoo taasisaniin muuziqaan kun akka inni ofiin dhiibbaa uumee of nama ajjeesisuus mirkaneessaniruu.
SIRBI KUN MAALIIF NAMA OF AJJEESISAA?
Macaafa Qulqulluu waabeffamee waa'een sirba kanaa waan tokko ilaala.Jalqabuma mata duree sirba kanaa irraa yoo kaane.Gloomy Sunday jechuun (Sambata guddaa Dukkanaahaa, Sambata guddaa nama lafafu,Sambata guddaa abdii nama kutachiisu) jechuudha. Jarri kun maal jechuu barbaadanii? Sambanni (Dilbanni) ilmoo namaa lafafu isa kamidhaa? Nuyi Sambata guddaa nama lafafu, kan abdii nama kutachiisus hin qabnu. Sambata guddaa abdii namatti horu malee.
Sambanni guddaan Kiristiyaanaafis biyya lafaa kanaafis guyyaa akkamiitii? Sambanni guddaan Seera uumamaa irratti guyyaa jalqaba torbaniiti. Guyyaa itti torbaan lakkaahamuu jalqabuufi guyyaa itti Waaqayyo uumama uumuu eegaledha. Tokko jedhee guyyaan jalqaba torbanii Sambatadha guddaadha. Waaqayyo guyyaa jalqabaa (Gaafa Sambata guddaa) uumama uumuu isaa eegale. Guyyaa sana Waaqayyo #Ifa uume. Gaafa guyyaa jalqabaa kan dukkana ariihu ifatu uumame. Ifni immoo abdiidha, nagaadha, gammachuudha, kan abdii namatti horudha malee, kan abdii nama kutachiisu miti. Kakuu haaraa keessattis, Kakuu moofaa keessattis guyyaa abdiidhaan guutedha guyyaan Sambataa guddaa.
Yesuus Yeroo biyya lafaa kana irra ture, Sambanni Waaqayyoo isa amma nuyi Itti mana sagadaa deemnu kana miti. Sambanni inni Yihuudonni Macaafa Qulqulluu keessaa kabajani, guyyaa isa amma sambata xiqqaa '(Qidaamee') jennudha. Sambanni erga isa tahee maaliif hardha amantoonni gaafa Sambata isa guddaa mana Waaqeffannaa deemuree? Inni kunis gaaffii gara biraadha. Waahee geeddaramuu guyyaa Sambataa gara sambata guddaattii yoo Waanti isiniif hin galle jiraate yeroo biraa isiniifan barreessa.
Haa tahuyyuu malee, kan nuyi Sambata guddaa itti mana Waaqeffannaa deemnuufii sababa mootichi Constantine I geeddareef qofa miti. sababoota gurguddaa lamatu jira.Tokkoffaa: Gaafa Sambata guddaa Iyyesuus Gooftichatu humna du'aa golgoleessee ka'ee, du'aa ka'uun akka jiruufi Kiristiyaanni Warra du'a booda jiraatan akka tahan addunyaatti agarsiise, Mat 28:1-2. Kuni sababa guddaa itti nuyi Sambata guddaa akka guyyaa Waaqeffannaatti fudhannu nu godhedha. Lammaffaa immoo:Hafuura Qulqulluutu guyyaa Sambata guddaa kana namoota 120 irratti bu'ee waadaa Iyyesuus Kiristoos galee deeme dhugoomse.Hafuurri Qulqulluun gaafa guyyaa Shantamaffaa(Isa Pheenxeqoosxee)jedhamuu bu'e. Guyyaan kun immoo akka Lew 23:16 tti guyyaa Sambata guddaati. Sababoota kana lamaaniin Sambanni guddaan amantoota kakuu haaraa biratti guyyaa kabajamaa tahe. Dabalataan immoo sababni biraan tokko in jira. Innis Sambanni guddaan guyyaa itti Waaqayyo uumama uumuu eegaledha, Uma 1:3. Guyyaa itti Waaqayyo Ifaan uumama saaqedha. Guyyaa itti Waaqayyo ifa uumuu isaa jaalatedha. Guyyaa itti yeroo jalqabaaf Pilaaneetiin keenya kuni ifa waliin wal bartedha. Kanaafidha kan jarri Sunday jettuufii. Iyyesuus Kiristoosis guyyaadhuma jalqabaa kana Wantoota lama raawwate. Tokkoffaa gaafuma kana du'aa ka'ee duuni du'uusaa lallabe. Abbaa Dukkanaa sana gad darbachuudhaan boqonnaa #Ifaa kan biraa lafa kanarratti eegalsiise. Lammaffaa immoo akkuma "Hafuura Qulqulluun isiniif erga" jedhetti guyyaadhuma jalqaba torbanii kana hafuura qulqulluudhaan namoota macheesse, Hoe 2:1...!Wantootni gurguddaan sadan kuni Sambata guddaa amma jiru kanaaf ulfina akka kenninu nu taasisaniiru.
Iyyesuus Kiristoos kan dukkanaafi Mootummaa isaa darbate guyyaa jimaataa dirree fannoorratti tahu iyyuu, dhugumaan du'aa ka'uun akka jiru barattoota isaafi duukaa buutota isaatti, akkasumas biyya lafaatti kan agarsiisemmoo gaafa Sambata guddaa kanaati. Guyyaa itti Namoonni akka du'aa ka'uun jiru amananidha. Guyyaa osoo sodaatanii taa'anii "Nagaan isiniif haa tahu!" Jedhamanidha. Sambanni guddaan, Kiristiyaanotaafis biyya lafaa kanaafis guyyaa akkasiin hiika olaanaa qabudha. Hardha namni hedduun maaliif akka sambanni guddaan kuni guyyaa kabajamaa tahe illee osuma hin beekiin mana Waaqeffannaa deema.
Seexanni garuu nu dursee Sambata guddaa (Sunday)kana hubachudhaan,hojii Waaqayyo gaafa sambataa guddaa karaa ilmasaa nuuf hojjete dhoksuudhaaf Sambata guddaa kana Gloomy Sunday jechaa jira. Sambata guddaa itti ifni uumame, Sambata guddaa guyyaa jalqabaa, Sambata guddaa hangafa guyyootaa, Sambata guddaa itti mootichi du'aa ka'uu agarsiise, Sambata guddaa itti Hafuurri Qulqulluun bu'e sana xureessuuf ijoollee isaatiin gadi bahee dubbate. Inumaayyuu ittiin namoota hedduu ajjeesee mootummaa isaatti dabale.Seexanni in dubbata, dhaggeeffachuuf dhiisuun garuu fedha dhalootaati.Laphee isa dhagahu argannaan waan hedduu dubbata. Kan nama aarsu garuu; dubbii Seexanni dubbatu miiliyoona tokko keessayyuu jireenyi amma gumaa Xaafii geessu illee hin jirtu. Dubbiisaa keessa matumaa kan Waaqayyoon ulfeessuuf dhaloota fayyadu hin jiru.
Nuyi Sambata guddaa du'aa ka'uun akka jiru nu barsiise,Sambata guddaa hafuura abdii nuuf kennu sana waliin wal nu barsiise malee,Sambata guddaaa abaaramaa jiraachuuf abdii nama kutachiisu, Sambata guddaa dukkanahaafi Sambata guddaa nama lafafu hin qabnu. Sirbi kuni kan dhaloota hedduu fixeefii faallaa sagalee Waaqayyoo waan taheefi. Akkasuma immoo kallattiidhumaan dubbii Seexanni dubbatedha waan taheefi. Macaafni Qulqulluun hojii qulqullaahaa gaafa guyyaa Sambata guddaa nuuf hojjetame yeroo nu hubachiisu, Seexanni immoo yeroo hundumaa faallaa sagalee Waaqayyoo waan taheef sambata guddaa kana abaaraa jira."Sambanni guddaan (Dilbanni) guyyaa abdii qabu miti!" Jechaa jira. Abdiin keenya guyyaa irra miti. Waaqayyorradha malee. Haa tahu malee guyyaa Waaqayyo itti waan gaarii nuuf godhe garuu abaaruu hin dandeenyu.
Akkaataa jalqabbii Muuziqaa irratti yeroo darbe isiniif barreesseen ture. Muraasni keessan karaa keessaa dhufuudhaan waaheen sirbaa akka dhaloota rakkisaa jiruufi amantoota illee dabalatee akkanni miidhama irraan gahaa jiru erga naaf eertanii, amma illee dabalee miidhaa sirbi dhaloota irraan gahe akka hubattaniifan isiniif barreessuu jaaladhe. Sirba dhaggeeffachuun jalqaba irratti hafuura namaa ajjeesa. Namni yeroo sirba dhaggeeffatu waahee Waaqayyoofi waa'ee ulfina isaa yaaduun raawwateedhuma isa keessaa bada.Sababni isaa maaliidha beektuu? Yeroo faarfannu akkuma Hafuura Qulqulluu gammachiifnee laphee keenya baqsuudhaan Waaqayyotti siiqnu, Yeroo sirba dhaggeeffannuufi sirbinu immoo, laphee keenya Seexanaaf baqsinee isa Waaqessaa waan jirruufidha. Kanaafidha yaanni Waaqayyoo kaninni yeroo sirba dhaggeeffannuufi sirbinu cirumaa nu keessaa badu. Namoonni yeroo hundaa sirba dhaggeeffachuu jaalatan: hariiroon isaan nama waliin, hiriyoota isaaniif maatii isaanii waliin illee qabani hedduu xiqqoodha. Isaan sirba sanaan Seexana waliin wal argaa waan oolaniif, nama waliin hariiroo barbaachisaa hin qabani.Namoonni akkasii mukaa'ummaa (Depression) hamaa keessa bu'uudhaan, jireenya lafa kanarraas jibbuudhaan namas abaaraa ofis abaaranii yeroo dadhaban, akkaatti jireenya isaanii dhokatanii jiraatan barbaaduudhaan Araada hin taane keessa dhokatanii jiraachuu filatu. Sirba dhaggeeffachuu baay'ifta taanaan; dhuma irratti badhaafni kee jireenya kee abaaraa jiraachuu siif taha. Achumaan immoo funcaa hamaa sanaan qabamtee, hafuuraan duutee biyya bara hundumaa dhagaan keessaa bobahu sana keessa gubachaa jiraatta.
.jpg)
.jpg)
No comments:
Post a Comment